“İstediğim şey her zaman olsun istiyorum ve şimdi istiyorum”
Birçok insan bir şeyi istediği zaman sabırsızlık içine girer ve hemen her şeyin birden yola girmesini ister.
Çok haklı bir istektir bu çünkü isteklerin gerçekleşmesi ihtiyaçların karşılanması anlamına gelir. Bazı zamanlarda isteklerin anlamsız bir şekilde büyür ihtiyacı karşılamaktan uzaklaşır. Bu nedenle ihtiyacın ne olduğunu anlamak, karşılamak ve sonra o çok istenen duruma yoğunlaşmak bazı isteklerin de aslında başka bir ihtiyaçtan kaynaklandığını anlamaya olanak tanır.
Her ne kadar istekler ihtiyaçlardan doğsalar da, ikisi birbirinden ayrı özellikler taşır.
İkisini birbirinden ayıran özelliklerin farkında olmak bir durumun istekten mi yoksa ihtiyaçtan mı karşılandığını anlamamıza yardımcı olacaktır.
İhtiyaçlar
İlk olarak hiçbir ihtiyaç kişiye bağlı değildir, kişiden kişiye değişmez ve geneldir. Örneğin kişilerin hepsi aidiyet ihtiyacı duyarlar, her birey eğlenmeye ihtiyaç duyar.
Bu anlamda ihtiyaçları genel olarak gruplarsak;
· Hayatta kalma veya kendini koruma
· Ait olma, sevgi ve bağlılık
· İçsel kontrol, güç, başarı, özgüven ve itibar
· Özgürlük, bağımsızlık ve özerklik
· Eğlence ve keyif
· Anlam ve amaç. Bu biraz da maneviyata ait değerlerden beslenir.
İkinci olarak, ihtiyaçların hepsi evrenseldir. Bazı insanlar ihtiyaçlarını karşılarken farklı yollar seçeler. Bu diğerlerini sömürmek, onlara acı çektirmek gibi sağlıklı ilişkiler kurmaktan ve bir diğerinin ihtiyaçları olduğunu gözetmekten çok sadece kendini tatmin etme yoluna gidebilir.
Üçüncü olarak, her ihtiyaç her bireyde aynı yoğunlukta olmayabilir. Bazı insanlar ait olmaya dair çok güçlü bir çekilim hissederken diğerleri özgür olmaya daha çok ihtiyaç duyabilir. Bazıları sessizliğe ihtiyaç duyarken diğerleri daha canlı ve hareketli ortamlara ihtiyaç duyabilir.
Dördüncü olarak, sağlıklı bireyler ihtiyaçları arasında denge kurmaya dikkat eder. Bir ihtiyacı çok baskın olsa bile, diğer ihtiyaçlarını göz ardır etmez.
Beşinci olarak, bir davranışın birden çok ihtiyacı gidermesine odaklanmak daha yapıcı ve rahat bir yaşam sağlar. Eğlenmeyi seçince bir arkadaş grubuna da ait olma ihtiyacı giderilebilir.
Altıncı olarak, bir ihtiyaç karşılandığında birey diğer ihtiyacını karşılama arayışına girer. Böylece ilişkiler büyür gelişir ve alışkanlık haline döner.
Yedinci olarak, ihtiyaçlar tam olarak birbirinden ayrı değildir. Aksine bir ihtiyacı tatmin etmek diğer ihtiyaçlarında tatmin olmasını sağlar. Bir futbol oyununda futbolcu gol attığında hem eğlenmiş, hem başarmış, hem de iktidar olma ihtiyacını karşılamış olur.
Sekizinci olarak, ihtiyaçlar reddedilemez. Yok sayılamaz.
Dokuzuncu olarak, ihtiyaçlar hemen orada ortaya çıkar, geçmiş deneyimlerden etkilenmez.
Ve son olarak ihtiyaçlar arasında belirli bir sıra vardır. Bu sırada bazı ihtiyaçlar önceliklidir.
İstekler
İsteklerle ilgili farkında olmamız gereken onların ait olduğumuz kültürden, ailevi değerlerden ve onlara yüklediğimiz anlamdan etkilendiğidir.
Her birey kendi sınırlarına göre ihtiyaçlarını karşılar. Eğlenmek isteyen ama paraşütle atlamaktan ya da hız yapmaktan korkan birisi dans etmeyi seçebilir. Sosyal ilişkilerinde zayıf olan birisi eğlenmek için atari oyunlarını seçebilir. Sosyal ilişkiler çok önem veren birisi eğlenmek için kalabalık partilere gitmeyi seçebilir.
Fiziksel açlık ihtiyacımızı karşılamak için yemek yeriz ama, kilomuza dikkat ediyorsak açlığımızı kalorisi daha düşük ama besleyici gıdalarla tatmin etmeyi seçebiliriz.
Burada önemli olan bir isteğinizin hangi ihtiyaçtan ortaya çıktığının farkında olmaktır. Sizi isteğe güdüleyen ihtiyacınızı daha mantıklı, kolay ve sağlıklı yollarla karşılama şansınız var ise seçiminizi bu yönde kullanmak diğer ihtiyaçlarınızı da karşılamanız için fırsat yaratır.
Benzer şekilde gerçekleşmeyen bazı isteklerin aslında bir ihtiyacınızı karşılayamadığınız anlamına gelir. Sizi o isteğe yönelten ihtiyacınızın farkına vardığınızda ihtiyacınızı farklı bir istekle giderebilme şansı yakalarsınız.
İlginizi çekebilecek diğer yazılar:
Ücretsiz abone olarak bireysel, ilişki, çift ve aile danışmanlığı konusunda yayınlanan her yazı için kısa bir mail alabilirsiniz.
Dinlemek isteyebilirsiniz:
Deniz Can kimdir?
Sitede yayınlanan yazıların yazarı.
Bireysel & İlişki & Aile Danışmanı.
Uzman Sosyolog.
Deniz Can'ın yayınlarını dinleyebileceğiniz platformlar:
YASAL UYARI: Sayfada yer alan sağlık ile ilgili bilgiler yalnızca eğitim amaçlıdır ve bir sağlık uzmanı tarafından uygulanan tıbbi tedavinin yerini alması amaçlanmamıştır. Bilgilerin okuyucunun durumuna uygunluğunu belirlemek için mutlaka uzmana danışılmalıdır. Bu sitede yer alan yazıların tümü bana ait olup telif hakkı yasası ile korunmaktadır.