Sağlıklı, tatminkar ve mutlu bir yaşam sürme isteği her zaman devam ediyor. İnsanlar olarak bizler, karşılaştığımız her sorunun bir anca çözülmesi ve yaşamdan aldığımız keyfin devam etmesini istiyoruz.
Bu yapımız bazen bencillik bazen arsızlık gibi anlatılsa, nitelense de aslında oldukça sağlıklı olduğumuzu gösteriyor.
Yaşam içinde kalma ve onun olanaklarından yararlanma isteğimiz ne kadar çok ise zihinsel sağlığımızın o kadar iyi olduğundan bahsedebiliriz.
Yaşamımızı mutlu ve keyifli olarak sürdürmek için belirgin bazı ihtiyaçlarımızı karşılamamız gerekiyor.
Nedir bu ihtiyaçlar?
İlk olarak hayatta kalma veya kendini koruma ihtiyacı geliyor.
Hayatta kalma tatmini kendimizi soyutlama ile yaşayabileceğimiz bir tatmin değil. Her ne kadar günümüzde böyle gibi görünse de, sağlıklı bir insan yapısına uygun olanı bu değil.
İnsan yapısı için hayatta kalma günümüzde sadece temel beslenme ihtiyacı ile gerçekleşen bir şey değil.
Belirgin bir oranda insan etkileşimi, başarılı girişimler ve etkili seçimlerden oluşuyor. İnsanın sosyal bir varlık olması ve sosyalleşmenin giderek daha fazla anlam kazanmasıyla sağlıklı bir yaşam sürdürmemiz için başarı duygusunu, yakın ilişkileri ve yaşamımızı güzelleştirecek seçimler yapma becerimizi anlamlı bir yönde kullanabilmemiz gerekiyor. Bu bize hayattan zevk alma kısmını açıyor.
Başka bir deyişle hem doğanın bize sunduğu hem insan birlikteliklerinin ve üretkenliğinin yarattığı bolluk bereketi hayatımıza alabilmek, sürdürebilmek bizlere keyif ve tatmin hissini yaşatıyor. Hayattan bu şekilde zevk almak duygusal sağlığımıza da ilave bir yarar sağlar.
İkinci ihtiyacımız ait olma, sevgi ve bağlılık içinde olmak.
İnsan yapısı gereği yakınlık ve bağlılık içinde ilişkiler kurmaya yönelik içten gelen bir ihtiyaca sahiptir. Bu ihtiyaç her ne kadar seçimlere bağlı görünse de, sevgiyi deneyimleme, ait olma ve bağlı kalma sağlıklı bir duygusal yapı ve daha keyifli bir hayat için temel bir yön oluşturmaktadır.
Aslında ait olmak ve bu hissi yaşamak her zaman için en temel ihtiyaçlarımız arasındadır. Psikoterapi kuramcılarına göre, gelişen tanışıklıklar, dostluklar ve samimiyet zihinsel sağlık ve kaliteli yaşama giden bir yol sağlamaktadır.
Üçüncü ihtiyacımız ise içsel kontrol, güç, başarı, özgüven ve itibar ihtiyacı. Bu ihtiyaca giren bileşenleri ayrı ayrı değerlendirmek daha iyi bir perspektif sunacaktır.
Güçlü Olma İhtiyacı
Güçten bahsedince genel olarak bir kişi ya da durum üzerinde hakimiyet kurmak gibi algılanıyor. Aslında güç ihtiyacını tatmin etmek bir insanı yönetmek ya da onun üzerinde hakimiyet kurmak değildir.
Aynı zamanda biri kazanırken diğerinin kaybettiği bir oyun da değildir.
Güç arayışında galipler ve mağlup olanların olması gerekmez. Bunların yerine güç ihtiyacı kendi hayatınızı kontrol edebiliyor olduğunuzun farkında olmaktan geçer.
Hayatınızın kontrolünü sürdürdüğümüz sürece kendimiz güçlü hissederiz. Örneğin, başka birinin müdahalesi altına girdiğimizde kendimizi eksik ve yetersiz hissetmemiz ve bu müdahalenin etkisinden çıktığımızda da kendimizi özerk ve güçlü hissetmemiz tamamen kontrolün bizde olduğu hissini yaşamamızla ilgilidir.
Benzer şekilde yapılması gereken, karmaşık görünen herhangi bir durumu çözüme ulaştırdığımızda da yaşadığımız tatmin bizde güçlü olma hissini uyandırır. Bu bizim hayatta kalma ihtiyacımızı ve korunma ihtiyacımızı karşıladığımız hissini yaratır.
İçsel Kontrol İhtiyacı
Güç ile benzer bir duruma işaret eder. Bir durum ya da olay karşısında etkileşimimizi ve yanıtımızı ne kadar kontrol edebiliyor ve yönetebiliyorsak yeniden kontrolün bizde olduğu tatminini yaşar ve hayatta kalma ihtiyacımızı karşıladığımız için tatmin yaşarız.
Bazı durumlarda vereceğimiz yanıtlar, göstereceğimiz tepkiler bizim için hayati risk taşıyabileceği gibi ilişkilerimizin bozulmasına da neden olur. İlişkilerimizi bozacak etkileşimlere girdiğimizde ise ait olma, sevgiyi deneyimleme ve bağlılık ihtiyacımızı olumsuz yönde etkileyeceğimizden içsel kontrolümüzü sağlamamız önemlidir.
Başarı, Özgüven ve İtibar İhtiyacı
Bir konu ya da durumla ilgili başarılı bir sonuç almak gücümüzü ve içsel kontrolümüzü iyi yönlendirdiğimiz anlamını taşır.
Herhangi bir yarışmada bile yarışmacı bir başkasına karşı zafer kazandığı için kendini güçlü gibi görüyor olsa da, aslında o kendi bedeni ve zihni üzerinde hakimiyet kullanıp etkili bir sonuca ulaştığı için güçlü ve başarılı hissediyordur.
İnsanlar bir şeyleri başarma, bir şeyleri yapabilme özalgısını bir gurur, mevki ve önem kaynağı olarak arzularlar. Çoğu zamanda bu içsel tatminleri olumlu, etkili ve psikolojik olarak sağlıklı bir şekilde kovalarlar.
Fakat bazı durumlarda gücün negatif yönlü kullanımı ortaya çıkar.
Bunlar ise kontrolü başkası üzerinde sağlama, başarıyı yok ederek ve dağıtarak kazanma, içsel kontrol yerine her türlü duygu ve düşünceyi olumsuz şekilde dışarıya taşırma ve bu şekilde özgüvene ulaşma yolunu seçerler. Aslında bu seçimi yapan ve ihtiyaçlarını bu şekilde karşılayan bireyler ilk olarak sevgi deneyimine, ait olma hissine ve ilişkideki bağlılık durumuna zarar verirler. Bu tür insanların diğerleri tarafından kabul edilmesi pek olası değildir.
Ait olma ihtiyacını baltalamış olan bir insanda daha derinde ilk başta yazdığım hayatta kalma ve korunma ihtiyacına da zarar vermiş olur.
İhtiyaçlarımızı karşılarken ne kadar yapıcı olabilirsek kendi zihinsel ve duygusal sağlığımız içinde o kadar büyük bir yatırım yapmış oluruz.
İlginizi çekebilecek diğer yazılar:
Her yazı için kısa bir elektronik posta almak için Abone olabilirsiniz. Abone olmak için aşağıdaki bağlantıyı tıklayın ve sayfadaki mail adresi kutucuğuna mail adresinizi girin.